archiwum

Artykuły

Kultura muzyczna XVI i XVII wieku

Muzyka odgrywała poważna rolę w życiu codziennym i odświętnym społeczeństwa miasta Elbląga w XVI i XVII wieku. Brzmienie utworów muzycznych uświetniało każdego dnia elbląskie uroczystości municypalne, religijne i szkolne. Tak jak w poprzednich wiekach decydującą rolę odgrywała muzyka religijna. Stopniowo jednak od połowy XVII wieku rozwijała się znacząco świecka wokalistyka i instrumentalistyka.


Elbląska kultura muzyczna była kształtowana przez kilka kręgów zawodowych muzyków. Najważniejszym był niewątpliwie zespół muzyków (kantorów, organistów i preceptorów) skupionych wokół kościołów i gimnazjum akademickiego. Istotne znaczenie mieli także muzycy miejscy i cechowi , spełniający wiele rozmaitych funkcji. Działalność muzyków zawodowych spotykała się z żywym oddźwiękiem wśród mieszkańców Elbląga, uczestniczących nie tylko w publicznych prezentacjach muzycznych ale także organizujących często koncerty domowe.

Przy wszystkich kościołach elbląskich działali kantorzy, którzy byli nie tylko opiekunami zespołów muzycznych i chórów ale także nierzadko twórcami muzyki nie tylko sakralnej lecz także świeckiej. Szczególną rolę odgrywali w elbląskim sakralnym życiu muzycznym kantorzy luterańskiego kościoła NMP. Zachowały się informacje o nazwiskach, przebiegu kariery, często o wynagrodzeniu wszystkich kantorów tego kościoła. W omawianym okresie funkcję tę pełnili kolejno: Johann Tragner (1626–1634), Andreas Marci (1634–1641), Henricus Ludicke (1642–1649) i wiele innych osób. W latach 1730–1735 funkcję adiunkta pełnił Hiob Adolph Dietrich. Przy kościele NMP były także bardzo aktywne zawodowo dwie inne kategorie muzyków – preceptorzy podlegli kantorom oraz organiści. O precentorach nie wiemy już tak dużo. Niemniej możemy zaprezentować ich pełną list. Bardzo ważna rolę odgrywali oczywiście organiści ze względu na znaczenie muzyki organowej w sakralnym życiu muzycznym. Również ta grupa muzyków kościoła NMP została prawie w pełni zarejestrowana w źródłach historycznych. Należeli do nich: Jacob Ronkę (1623 - ?), Georgius Werner (? – 1644), Samuel Werner (1686 – 1707) Daniel Dibbe (1707 – 1744), Daniel Ohlert (1740–1745), Friedrich Ernst Borck (1745–1787). Znany kompozytor Jean du Grain pełnił w tej świątyni jedynie funkcję pomocnika organisty. Zachowały się także interesujące informacje o muzykach głównego kościoła Nowego Miasta pod wezwaniem Trzech Króli.



prof. zw. dr hab Krzysztof Maciej Kowalski, Uniwersytet Gdański, Historia Elbląga Tom II cz. 2 (1626 – 1772), Marpress, Gdańsk 1997

  • Baltona. Sklepy wolnocłowe (Duty Free Shops)

    Przedsiębiorstwo Handlu Zagranicznego „Baltona” założono w 1946 roku. W latach 80. XX wieku, Wojewódzkie Przedsiębiorstwo Handlu Wewnętrznego (WPHW) i Przedsiębiorstwo Handlu Zagranicznego (PHZ) „Baltona” S.A., otworzyli w Elblągu nowy sklep towarowy. W sklepach wolnocłowych (Duty Free Shops) „Baltony” dostępny był sprzęt radiowo-telewizyjny, magnetofony i gramofony m.in. firm Fischer, Hitachi, Otake, Schneider, Sony. Kasety magnetofonowe, płyty winylowe, aparaty fotograficzne, a także papierosy, alkohole, słodycze, napoje, warzywa i owoce.

    czytaj więcej
  • Encyklopedia w Teraz Rocku

    Polecamy najnowszą recenzję „Elbląskiej Encyklopedii Muzycznej” w lutowym wydaniu pisma Teraz Rock – „Na ponad 400 stronach autor z niezwykłą drobiazgowością opisał uniwersum rockowe, Elbląga. Książka zainteresuje przede wszystkim osoby związane z Elblągiem, ale nie tylko, bo stamtąd pochodzą przecież Wanda Kwietniewska, Wojtek Balczun z Chemii, deathmetalowe ekipy Trauma i Demise czy punkowcy z Trepanacji Czaszki".

    czytaj więcej
  • Elbląskie Archiwalia Muzyczne w TVP Olsztyn

    Zapraszamy do obejrzenia fotoreportażu z wernisażu wystawy Elbląskie Archiwalia Muzyczne, który odbył się 20 stycznia 2015 r., w „Galerii Na Schodach” w Warmińsko-Mazurskiej Bibliotece Pedagogicznej w Elblągu. Część zbiorów zostało w 2018 r. umieszczonych w czwartym multimedialnym wydaniu książki „Elbląska Encyklopedia Muzyczna”. Zdjęcia pochodzą z reportażu wyemitowanego w informacjach o godz. 18:30 na antenie TVP Olsztyn – Telewizji Polskiej S.A. Realizacja: Magdalena Detmer, Krzysztof Paluszyński.

    czytaj więcej
  • Rudź Przemysław Mieszko

    Urodzony w 1976 roku w Elblągu. Obecnie mieszka w Gdańsku. Ukończył wydział Biologii, Geografii i Oceanologii Uniwersytetu Gdańskiego. Kompozytor i wykonawca muzyki elektronicznej, popularyzator astronomii, autor książek i przewodników. Jest pracownikiem Departamentu Edukacji Polskiej Agencji Kosmicznej. Członek stowarzyszenia ZPAV.

    czytaj więcej
  • Ressource Humanitas (Resursa Obywatelska, Casino)

    Resursę Obywatelską założono w 1795 roku. Sąsiadowała z Resursą Mieszczańską (Bürger Ressource). W resursie odbywały sie koncery kameralne i bale, a także dyskutowano o polityce i sztuce. W ogrodzie mieściła się muszla koncertowa, gdzie latem odbywały się występy oraz potańcówki. W 1945 r. w wyniku działań wojennych Resursa Obywatelska została zniszczona. W PRL w ogrodach resursy (Casino-Garten, Stadtpark - Park Miejski) mieścił się park im. gen. K. Świerczewskiego, obecnie Park Planty.

    czytaj więcej